بررسی تصاعد گازهای گلخانه ای کربنه و ترسیب کربن در مزارع برنج در منطقه شاوور (خوزستان)

گرمایش جهانی یکی از مهم ترین پیامدهای تصاعد گازهای گلخانه ای می باشد. بررسی اقدامات ممکن برای کنترل روند رو به رشد تصاعد گازهای گلخانه ای به اتمسفر و چگونگی کاهش اثرات منفی ناشی از تغییرات اقلیمی به مقدار بسیار زیادی مورد توجه بوده است. بر اساس یک توافق علمی، فعالیت های انسانی به ویژه کشاورزی مدرن با افزایش میزان تصاعد گازهای گلخانه ای نقشی کلیدی را در تشدید پدیده گرمایش جهانی ایفا می کنند. در این میان، مزارع غرقاب برنج با ذخیره کربن آلی بیشتر یکی از مهم ترین منابع تصاعد گازهای گلخانه ای به اتمسفر می باشند. این بررسی به منظور ارزیابی مقدار تصاعد سه گاز گلخانه ای مهم کربنه از شالیزارها انجام شد. تصاعد گازهای گلخانه ای کربنه برای سه روش مختلف کشت گیاه برنج شامل رایج منطقه (جوانه کاری)، خشکه کاری و نشایی در یک مزرعه در مرکز تحقیقات کشاورزی شاوور در استان خوزستان اندازه گیری شد. آزمایش در 8 زمان مختلف (در 4 مرحله مختلف رشد گیاه برنج و در بقایای برنج پس از برداشت آن) در 3 تکرار و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شده و از روش چامبر بسته و تکنیک کروماتوگرافی گازی برای اندازه گیری مقدار تصاعد متان، دی اکسیدکربن و منواکسیدکربن از شالیزارها استفاده شد. هم زمان با نمونه برداری از هوا و به منظور تعیین میزان کربن آلی خاک، نمونه برداری از عمق 10 سانتی متری خاک نیز انجام شد و مقدار کربن آلی خاک به روش اکسیداسیون تر محاسبه گردید. نتایج این بررسی نشان داد که بیشترین میزان تصاعد مربوط به دی-اکسیدکربن بوده و بالاترین میزان تصاعد این گاز در روش رایج منطقه و در مرحله گیاهچه ای گیاه برنج اتفاق افتاده است. میزان تصاعد متان برای روش رایج منطقه بیشتر بوده و در تمام روش های کشت نیز در مراحل پنجه زنی و ظهور خوشه زیاد و در گیاهچه ای و ساقه رفتن کاهش یافته است. در این بررسی مقدار تغییرات کربن آلی خاک بسیار کم بود، اما نتایج نشان داد که تغییرات آن در طول زمان روند افزایشی داشته و مقدار این افزایش برای روش خشکه کاری بیشتر بوده است. همچنین اضافه کردن کلش برنج میزان کربن آلی خاک را افزایش داده است. نتایج این آزمایش نشان داد که روش خشکه کاری بهترین روش برای کشت برنج می باشد.